دستورالعمل جوشکاری

مقايسة تکميل فرمهای PQR قطعات فولادی جوشکاری شده بر اساس استانداردهای BS, EN, AWS, ASME

بدون شک صنعت جوشکاری نقش بسيار عمده ای در ساخت بسياری از قطعات، سازه ها و اسکلت ها، خطوط لوله نفت و گاز، ساخت مخازن و ... ايفا می کند. با توجه به حساسيت بالای جوش لازم است فرايند جوش تحت کنترل و بر اساس استانداردهای تدوين شده باشد. برای اين منظور طراحی ها با دقت انجام و سپس دستورالعمل های جوشکاری (WPS) نوشته می شود و در نهايت پس از انجام جوشکاری توسط آزمونهای غير مخرب وضعيت جوش از لحاظ عيوب منترل می گردد. آنچه مسلم است هيچکدام از تمهيدات فوق بيانگر خواص متالورژيکی جوش که يکی از پارامترهای مهم  بر روی جوش و تابع عوامل متعددی حتی شرايط محيطی است، نمی باشد. لذا بر اساس استاندارد نمونه هايی مطابق با پروسة موجود جوشکاری کرده و جهت انجام آزمايشهای مکانيکی (PQR) آماده می شوند.

انتخاب نمونه

محل انتخاب نمونه از صفحات يا لوله های جوشکاری شده در بعضی از استاندارها مشخص نشده است و يا در برخی ديگر به صورت مختصر بيان شده است و غالبا اشاره ای به محل ساخت نمونه ضربه که يکی از آزمايشهای توافقی بين کارفرما و پيمانکار می باشد، نشده است. شکل زير محل انتخاب نونه های لازم برای انجام آزمايش PQR بر اساس استاندارد EN 288 را نشان می دهد.

آزمايش PQR بر اساس استاندارد EN 288

آزمايش کشش (Tensile Test)

آزمايش کشش به دو صورت انجام می شود:

• آزمايش کشش طولی (Longitudinal Test)
• آزمايش کشش عرضی (Transverse Tensile Test)

آزمايش  کشش طولی به طور معمول برای آزمايش الکترود يا مواد پر کننده جوش کاربرد دارد. ولی در مواردی که هدف اندازه گيری استحکام جوش باشد اين تست به آزمونهای PQR افزوده می شود. در استاندارهای عنوان شده تفاوتی که به چشم می خورد در ابعاد نمونه می باشد که اين امر با توجه به اين که کل نمونة جوش می باشد هيچگونه اختلافی در نتايج آزمايش ايجاد نمی کند. البته در استاندارد ASME Sec. IX محدوديتی عنوان نموده است که برای صفحات با ضخامت کمتر يا مساوی 25 ميلی متر يک نمونه و برای صفحات با ضخامت بالاتر دو نونه يا بيشتر تهيه شود. به طوريکه مجموع قطر نمونه ها در قسمت فک گير حدودا برابر ضخامت پلطت باشد. همچنين قطر قسمت ميانی کمتر از 16 ميلی متر نباشد.

شکل زير نمای يک نمونة کشش طولی را بر اساس استاندارد BS 709 را نشان می دهد.

نمونة کشش طولی را بر اساس استاندارد BS 709

 نکته ديگری که در ساخت نمونة کشش طولی دارای اهميت است تا حد امکان انتخاب بزرگترين نمونه از داخل جوش است که اين امر به ضخامت و شکل جوش بستگی دارد. شکل زير نحوة اننخاب نمونة کشش طولی از جوش را در اتصالهای متفاوت نشان می دهد.